1. SocialFi là gì?
SocialFi, viết tắt của Social Finance (Tài chính Mạng xã hội), là sự pha trộn giữa mạng xã hội và tài chính phi tập trung (DeFi). Đây được xem như là một cuộc cách mạng trong xã hội Web3, nơi người dùng kiểm soát nội dung của mình thay vì phụ thuộc vào các quyền lực trung tâm điều hành nền tảng.
SocialFi trao quyền cho những người sáng tạo nội dung, cho phép họ tự do sáng tạo và có quyền kiểm soát cao hơn đối với dữ liệu của mình, khác với các nền tảng Web2 hiện tại. Ngoài ra, người dùng trên SocialFi có nhiều cơ hội kiếm tiền thông qua các hoạt động tương tác và theo dõi, không chỉ giới hạn ở việc kiếm tiền từ nội dung.
Trên các nền tảng SocialFi, những người sáng tạo nội dung, bao gồm những người có ảnh hưởng và người tham gia, có cơ hội đạt được quyền tự do ngôn luận, kiểm soát dữ liệu, và khả năng kiếm tiền cùng mức độ tương tác trên mạng xã hội. Việc kiếm tiền thường diễn ra thông qua tiền điện tử, trong khi quản lý danh tính và quyền sở hữu kỹ thuật số được hỗ trợ bởi các tài sản NFT.
2. SocialFi ảnh hưởng thế nào?
Trong bối cảnh mạng xã hội đang bão hòa, các dự án SocialFi được xem như một hướng đi mới, tập trung vào việc bảo vệ tự do ngôn luận và quyền sở hữu dữ liệu với các tính năng độc đáo như:
- Dữ liệu không thể thay đổi: Dữ liệu trên blockchain không thể bị sửa đổi hoặc xóa, giúp người dùng tạo và chia sẻ nội dung mà không lo bị kiểm duyệt hay xóa bỏ.
- Loại bỏ trung gian: SocialFi giảm bớt sự can thiệp của bên thứ ba và tăng cường tính minh bạch, giúp người dùng hưởng lợi từ việc phát triển nội dung một cách công bằng hơn.
- Quyền kiểm soát dữ liệu: Người dùng hoàn toàn quyết định về dữ liệu của mình.
- Kiếm tiền: SocialFi mở rộng cách người dùng kiếm tiền thông qua tương tác, nhận diện thương hiệu, chuyên môn và sáng tạo nội dung trong thị trường phi tập trung.
Do đó, SocialFi có thể được coi là một cuộc thử nghiệm đổi mới cách người dùng tham gia mạng xã hội trong tương lai.
3. Tại Sao SocialFi Lại Trở Nên Phổ Biến
Lý do chính cho sự phổ biến của SocialFi là khả năng khắc phục những sai sót của mạng xã hội Web2. Dưới đây là một số vấn đề mà SocialFi có thể giải quyết:
Dữ liệu mở và linh hoạt
Các ứng dụng mạng xã hội hiện tại sử dụng các mạng dữ liệu phức tạp để cung cấp trải nghiệm hấp dẫn cho người dùng. Những mạng này, được gọi là “Social Graphs,” kết nối các mối quan hệ và tương tác của người dùng, bao gồm những người họ theo dõi và đăng ký, những gì họ thích, và nhiều hơn nữa.
Trong Web 2.0, các mạng xã hội là hệ thống riêng tư, trong đó mọi người, dữ liệu và phân tích hành vi thuộc sở hữu hoặc kiểm soát của các công ty chủ quản. Người dùng không có quyền sở hữu hoặc kiểm soát thực sự đối với dữ liệu này, dẫn đến việc các mạng xã hội bị cô lập và không liên kết với các nền tảng khác. Do đó, danh tính và trải nghiệm của người dùng không thể được kết nối trên các nền tảng mạng xã hội khác. Khi sử dụng các nền tảng mới, người dùng phải xây dựng lại các kết nối và lịch sử xã hội của mình từ đầu.
Ngược lại:
SocialFi thiết lập một lớp cơ sở nơi dữ liệu mạng xã hội của người dùng là minh bạch, không cần cấp phép, linh hoạt và quan trọng nhất là do họ kiểm soát. Mô hình này, gọi là “dữ liệu mở,” cho phép người dùng dễ dàng tham gia các ứng dụng mới được xây dựng trên cùng một mạng xã hội mà không gặp vấn đề trùng lặp. Người dùng Web3 Social có thể mang dữ liệu của họ đến bất kỳ ứng dụng nào họ muốn, chẳng hạn như Joe Rogan không phải lo lắng về việc mất quyền truy cập vào người hâm mộ, người đăng ký và nội dung của anh ấy khi chuyển từ Spotify sang nền tảng khác.
Chúng ta cũng thấy dữ liệu mở xuất hiện trong các ứng dụng mạng xã hội Web2 hiện nay, như Meta – chủ sở hữu của Facebook và Instagram, gần đây đã ra mắt Threads, cho phép người dùng theo dõi và kết nối ngay lập tức với bạn bè Instagram khi đăng ký. Tuy nhiên, dữ liệu của người dùng trên Instagram và Threads vẫn bị kiểm soát và quản lý bởi Meta. Điều này có thể ảnh hưởng đến người dùng và đặc biệt là người sáng tạo khi các nền tảng thay đổi mô hình kiếm tiền, kiểm duyệt hoặc chia sẻ doanh thu.
Mở ra vô số khả năng kết hợp mới
Các nền tảng SocialFi triển khai trên blockchain thường có khả năng kết hợp cao với các Smart Contract và giao thức khác. Kiến trúc dữ liệu mở này cho phép các nhà phát triển dễ dàng tích hợp với các giao thức và ứng dụng Web3 Social, như kết nối lịch sử trên chuỗi của người dùng để điền vào hồ sơ xã hội, hiển thị NFT họ sở hữu, và chuyển hóa nội dung thành NFT để bán. Khả năng kết hợp này thiếu trên các nền tảng mạng xã hội Web2 do tính đơn lẻ của từng nền tảng.
Dữ liệu mở cũng cho phép các nhà phát triển sáng tạo tích hợp nền tảng xã hội của họ với các giao thức từ ứng dụng DeFi, trò chơi metaverse, DAO, NFT, và các lĩnh vực khác. Ví dụ, Warpcast là một nền tảng xây dựng trên giao thức Farcaster, cho phép người dùng kết nối với các thành viên khác của cùng một cộng đồng NFT, chủ sở hữu POAP, và liên kết ENS domains với hồ sơ của họ. Các chức năng này được kích hoạt bằng cách kết nối địa chỉ Ethereum với hồ sơ, tạo ra một ID tổng thể trên chuỗi. Các nền tảng khác như Phaver cũng cung cấp các tính năng tương tự, cho phép người dùng kết nối với Lens Profile hoặc tên miền ENS của họ thành một hồ sơ duy nhất.
Hỗ trợ xây dựng và phát triển cộng đồng
Hạ tầng blockchain là một công cụ mạnh mẽ để tập hợp mọi người lại với nhau vì một mục đích chung. Trong vài năm qua, chúng ta đã thấy điều này thông qua các cộng đồng được cung cấp quyền tham gia bởi token như: đấu thầu cho Hiến pháp Hoa Kỳ (ConstitutionDAO), bỏ phiếu cho quản trị giao thức DeFi (Uniswap, Safe, Maker, Gnosis), đầu tư vào tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số (ví dụ: PleasrDAO), và xây dựng các câu lạc bộ xã hội xung quanh bộ sưu tập NFT.
Việc kết hợp các đổi mới như Dynamic NFT với các giao thức SocialFi có thể nâng cao trải nghiệm, đặc biệt khi tích hợp dữ liệu thế giới thực vào Web3. Ví dụ, chứng chỉ, mua hàng, mối quan hệ, và các cộng đồng phù hợp hơn có thể được tạo ra ngay lập tức, mở ra các mối quan hệ và hình thức thương mại mới.
Hãy tưởng tượng một mạng xã hội Web3 được kết nối bởi các danh tính tổng thể (ví dụ: hồ sơ NFT hoặc các hình thức mã hóa khác) có thể tham chiếu chéo các đặc điểm tương tự với nhau. Dữ liệu mở và minh bạch cho phép các nền tảng tự động tạo ra các cộng đồng dựa trên hồ sơ chia sẻ các đặc điểm tương tự với các hồ sơ khác trong mạng xã hội.
Chống kiểm duyệt và quyền sở hữu
Tự do ngôn luận là một yếu tố quan trọng đối với các nền tảng mạng xã hội, mặc dù cần được giới hạn ở một mức độ nhất định. Các nền tảng truyền thống kiểm soát dữ liệu của chúng ta, điều tiết thông tin trực tuyến và có quyền loại bỏ người dùng theo ý muốn, khiến người dùng không có quyền sở hữu danh tính, tài khoản, và tiếng nói của mình.
Một trường hợp kiểm duyệt gần đây đã được tiết lộ sau khi Elon Musk tiếp quản Twitter (nay là “X”), cho thấy cách công ty kiểm soát thông tin trên nền tảng theo yêu cầu của chính phủ hoặc dựa trên những gì họ cho là không an toàn.
Những ví dụ này cho thấy trong các nền tảng Web2 truyền thống, người dùng không thực sự sở hữu danh tính, tài khoản, và trong một số trường hợp là tiếng nói của mình. SocialFi giải quyết vấn đề này ở một mức độ nào đó. Các ứng dụng xây dựng trên các giao thức SocialFi vẫn có thể kiểm duyệt nội dung, nhưng người dùng duy trì toàn quyền sở hữu và có tùy chọn rời khỏi một ứng dụng và chuyển sang một ứng dụng khác mà vẫn giữ được dữ liệu của mình. Người dùng không bị khóa vào một ứng dụng cụ thể và có thể chuyển đổi bất cứ khi nào họ muốn, mang theo tất cả dữ liệu của mình.
4. Một số dự án SocialFi
Ngày nay, vô số nền tảng SocialFi đang tràn ngập ngành công nghiệp web3. Dưới đây là một số mạng SocialFi đáng chú ý mà bạn nên xem.
Thinkin
Thinkin là nền tảng SocialFi dựa trên Algorand nhằm khuyến khích cộng đồng. DAO có thể dễ dàng phát triển cộng đồng của mình thông qua các công cụ của nền tảng và khuyến khích các tương tác trong mạng.
Trang chủ Thinkin
Nền tảng này sử dụng chương trình Write-and-Earn (viết để kiếm tiền) để thưởng cho các tương tác xã hội dưới nhiều hình thức khác nhau. Thông qua những phần thưởng này, cộng đồng có thể tham gia vào Initial Dex Offering (IDO) trên launchpad. Do đó, việc phân bổ IDO được thực hiện thông qua sự tham gia chứ không phải số tiền đầu tư.
Geojam
Geojam là mạng xã hội độc đáo mang đến nhiều cơ hội kiếm tiền cho người sáng tạo và người dùng, đồng thời tạo ra trải nghiệm khó quên cho những người có ảnh hưởng, nghệ sĩ và người hâm mộ.
Trang chủ Geojam
Mạng xã hội phụ thuộc vào token JAM để vận hành nền kinh tế của nó. Người dùng kiếm được token bằng cách tương tác với người sáng tạo và tương tác với ứng dụng. Sau đó, họ có thể đổi token để lấy hàng hóa độc quyền hoặc sử dụng chúng để tham gia vào các tính năng DeFi của mạng, bao gồm cả quản trị của mạng.
LuxWorld
LuxWorld là nền tảng Travel-to-Earn (du lịch để kiếm tiền) tiên phong được xây dựng trên Ethereum. Một trong những động lực chính thúc đẩy việc thành lập mạng lưới là đại dịch COVID-19, đại dịch này ảnh hưởng chủ yếu đến ngành du lịch.
Trang chủ LuxWorld
Nền tảng sử dụng token LUX để khuyến khích người dùng và sự tham gia của họ trong quá trình di chuyển. Ngoài ra, nó hỗ trợ đúc NFT, có thị trường NFT và các ưu đãi đăng ký.
Mặc dù SocialFi vẫn chưa phát huy hết tiềm năng nhờ sự phát triển của Web3, nhưng chúng ta đã có thể chứng thực những lợi ích của nó. Tuy nhiên, vẫn có một số lĩnh vực mà ngành này có thể cải thiện. Tuy nhiên, nếu bạn là người yêu thích sự phân quyền, DeFi, Web3 và mạng xã hội thì SocialFi rất đáng để xem xét.
Lenster
Lenster là một mạng xã hội được xây dựng trên hệ sinh thái Lens Protocol, một giao thức social graph Web3 được phát triển trên Polygon. Mục tiêu của Lenster là tạo ra một không gian mạng xã hội an toàn và minh bạch, nơi người dùng có thể tương tác, chia sẻ nội dung và tham gia vào các hoạt động mà không phải lo lắng về rủi ro bị theo dõi. Hơn thế nữa, việc này còn đảm bảo vấn đề bảo mật thông tin cũng như các hành vi của người dùng.
Trang chủ Lenster
Người dùng có thể chia sẻ những content ở các dạng khác nhau trên Lenster. Nhưng khác với các mạng xã hội thông thường, nơi chỉ yêu cầu mật khẩu và tên đăng nhập thì tại Lenster, người dùng cần phải có tên miền .Lens (sản phẩm được bán trên Lens Protocol) sau đó liên kết với Lenster.
Phaver
Phaver là một nền tảng mạng xã hội phi tập trung theo mô hình Share-to-earn (chia sẻ để kiếm tiền), hoạt động chủ yếu trên blockchain Polygon và Ethereum. Dự án Phaver có giao diện và cách thức hoạt động tương đồng với X (Twitter).
Trang chủ Phaver
Tại Phaver, người dùng có thể đăng tải và chia sẻ nội dung đa dạng như văn bản, hình ảnh, video. Nền tảng cung cấp các phương thức đăng ký và đăng nhập thông qua việc liên kết với tài khoản Gmail, Facebook hoặc Apple để tạo trải nghiệm người dùng thuận tiện. Ngoài ra, người dùng cũng có thể liên kết tài khoản Phaver của họ với tên miền trên Lens hoặc CyberConnect nhằm tạo ra sự kết nối giữa người dùng trên nhiều nền tảng để có thể nhận diện riêng biệt trên Phaver với nhau.
CyberConnect (CYBER)
CyberConnect là mạng xã hội phi tập trung trao quyền cho người dùng bằng cách cho họ quyền sở hữu danh tính kỹ thuật số, nội dung và kết nối xã hội của mình.
Trang chủ CyberConnect
Ngày nay, những mạng xã hội truyền thống đang bị chi phối bởi các tập đoàn, trọng tâm chính của họ là lợi ích tài chính của chính mình. Những nền tảng này thường khai thác dữ liệu người dùng để thao túng nội dung, cộng đồng trên quy mô lớn để tối đa hóa doanh thu. CyberConnect được tạo ra nhằm mục đích giải quyết bất cập trên bằng cách thiết lập một mạng xã hội được sở hữu bởi cộng đồng, cho phép người dùng toàn quyền kiểm soát danh tính kỹ thuật số của họ, hoàn toàn thoát khỏi sự kiểm soát của các bên thứ ba.
Galxe (GAL)
Galxe, trước đây là Project Galaxy, là một nền tảng cung cấp các giải pháp xây dựng cộng đồng dành cho các dự án Web3. Galxe cung cấp cho nhà phát triển một mạng lưới thông tin xác thực được xây dựng trên cơ sở hạ tầng mở và có tính liên kết cao, giúp họ có thể phát triển và kết nối với cộng đồng.
Trang chủ Galxe
Galxe giúp các dự án Web3 kết nối với cộng đồng bằng loạt nhiệm vụ, các chương trình giveaway. Thông qua việc hoàn thành các nhiệm của của dự án trên Galxe, người dùng sẽ nhận được các phần thưởng như NFT, point, passport,… để làm bằng chứng cho việc họ đã tương tác với dự án. Việc này giúp tạo ra sự kết nối giữa các thành viên trong cộng đồng và dự án đồng thời giúp người dùng có thêm nhiều cơ hội để khám phá, trải nghiệm và tận dụng những tiềm năng của thế giới Web3.
, là sự pha trộn giữa mạng xã hội và tài chính phi tập trung (DeFi). Đây){kind=link}