CEX là gì? Cách sàn giao dịch CEX hoạt động như thế nào? Ưu nhược điểm của sàn giao dịch tiền điện tử tập trung? Tương lai của sàn CEX?
Sàn CEX là gì?
Sàn CEX (Centralized Exchange) là nền tảng giao dịch tiền mã hoá tập trung. Chuyên cung cấp dịch vụ mua bán coin/token.Và một số tính năng khác như phái sinh, lending, earn…
Điểm chung của các sàn CEX là được quản lý bởi doanh nghiệp, công ty hoặc nhóm người… Do đó, toàn bộ tài sản của người dùng đều được sàn kiểm soát. Đồng thời, để giao dịch, người dùng cần tuân theo các quy định sàn yêu cầu bao gồm thực hiện KYC.
Bất kỳ đồng tiền điện tử nào được niêm yết trên CEX đều phải đáp ứng tiêu chí do sàn đặt ra. Bên cạnh đó, các sàn CEX phổ biến hiện nay như: Binance, OKX… Thường có đồng coin riêng (coin sàn CEX). Được sử dụng để cung cấp các lợi ích cho người dùng trong hệ sinh thái của sàn.
Coin sàn CEX
Coin sàn CEX (còn được gọi là “native token” hoặc “CEX token”) là các đồng coin/token. Do chính sàn phát hành, với mục đích cung cấp quyền lợi cho người nắm giữ như:
- Chiết khấu phí giao dịch: Người dùng nắm giữ native coin của sàn. Sẽ được giảm phí giao dịch, mức chiết khấu phụ thuộc vào chính sách từng sàn.
- Tham gia IEO: Hình thức đầu tư IEO nở rộ từ đầu năm 2019 sau 2 dự án rất thành công. Tên Binance launchpad là Bittorrent (BTT) và Fetch (FET). Bằng cách nắm giữ đồng BNB của sàn Binance. Người dùng có thể sử dụng chúng để mua trực tiếp các đồng coin/token. Từ các dự án được niêm yết trên Binance launchpad.
- Nâng cấp lên tài khoản VIP: Người dùng sở hữu đủ số lượng coin sàn CEX. Theo quy định của sàn sẽ được nâng cấp tài khoản lên VIP. Và nhận về một số ưu đãi đặc quyền từ sàn như giảm phí giao dịch, tăng mức lãi suất vay margin…
- Nhận về lợi nhuận từ sàn: Là hình thức tương tự với việc chia cổ tức ở thị trường chứng khoán. Theo đó, người dùng mua và nắm giữ đồng coin sàn trong thời gian nhất định. Sẽ được sàn chia một phần lợi nhuận, một số sàn CEX điển hình có: KuCoin, BitMax…
Cách hoạt động của sàn giao dịch CEX
Sàn giao dịch tập trung CEX là một trong những lựa chọn phổ biến nhất cho các nhà đầu tư tiền điện tử, đặc biệt là người dùng mới. Tuy nhiên, để sử dụng CEX một cách hiệu quả và an toàn. Người dùng cần hiểu rõ cách thức hoạt động của nó.
Để tham gia giao dịch trên các sàn giao dịch tập trung. Trước tiên người dùng cần phải xác minh KYC. Bằng cách cung cấp các thông tin như tên, địa chỉ, căn cước công dân… Sau đó, người dùng có thể bắt đầu giao dịch bằng cách mua tiền điện tử thông qua hình thức P2P hoặc nạp tiền mã hoá từ các nền tảng hiện có. Và tiến hành đặt lệnh mua/bán theo nhu cầu.
Khi người dùng đặt lệnh mua/bán trên CEX, sàn sẽ tiến hành xử lý giao dịch trên các máy chủ tập trung theo mô hình khớp lệnh (order-book).
Hai mô hình khớp lệnh chính mà sàn CEX thường sử dụng bao gồm:
- Lệnh thị trường (Market order): Cho phép người dùng đặt lệnh mua/bán tiền điện tử theo giá hiện tại của thị trường và giao dịch sẽ được khớp lệnh ngay lập tức. Đối với người mới tham gia thị trường, market order thường được ưu tiên sử dụng. Vì thao tác đơn giản, dễ sử dụng, tốc độ khớp lệnh nhanh. Và giao dịch không bị ảnh hưởng bởi trượt giá đối với tài sản có thanh khoản lớn. Tuy nhiên, đối với tài sản có thanh khoản thấp, ít giao dịch. Người dùng vẫn phải chịu mức phí trượt giá khá cao. Bên cạnh đó nhược điểm của mô hình này là người dùng không được kiểm soát giá của tài sản, vì vậy giá giao dịch thực tế có thể cao hoặc thấp hơn giá mà người dùng mong muốn.
- Lệnh giới hạn (Limit order): Cho phép người dùng đặt lệnh mua/bán theo mức giá mong muốn. Khi giá thị trường đạt đến mức giá đã đặt, giao dịch sẽ tự động khớp lệnh. Ưu điểm của mô hình này là người dùng có thể kiểm soát được giá giao dịch thực tế. Đồng thời chịu mức phí giao dịch thấp hơn so với lệnh thị trường. Tuy nhiên, nhược điểm là thời gian khớp lệnh lâu hoặc có thể không khớp lệnh. Nếu giá thị trường không thể đạt đến mức giá đã đặt. Từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược giao dịch của người dùng.
Ngoài hai mô hình chính trên, sàn CEX cũng cung cấp các mô hình khớp lệnh nâng cao khác. Như khớp lệnh theo tỷ lệ phần trăm, khớp lệnh theo khối lượng… Nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng, giúp họ có thể tối ưu chiến lược giao dịch của mình.
Ưu điểm của sàn CEX
Trong thế giới tiền điện tử ngày càng phát triển không ngừng. Các sàn giao dịch tập trung CEX đóng vai trò như cánh cổng giúp người dùng mới. ó thể dễ dàng tiếp cận tới thị trường crypto vì những ưu điểm sau:
- Giao diện dễ sử dụng: Giao diện của các sàn CEX thường được thiết kế theo hướng thân thiện, trực quan. Trong đó các tính năng được sắp xếp một cách hợp lý, giúp người dùng có thể tìm thấy thông tin cần thiết. Và thực hiện các thao tác giao dịch dễ dàng.
- Thanh khoản cao: Sàn CEX có thể kết nối nhiều người mua và người bán với nhau. Do đó tài sản trên sàn thường có khối lượng giao dịch lớn. Vì vậy người dùng có thể dễ dàng mua bán tiền điện tử với giá tốt. Và không bị ảnh hưởng nhiều bởi tỷ lệ trượt giá.
(Theo dữ liệu từ CoinMarketCap, sàn Binance có khối lượng giao dịch tiền điện tử 24 giờ hơn 200 tỷ USD. Hoặc sàn Coinbase cũng đạt khối lượng giao dịch 24 giờ hơn 10 tỷ USD).
- Hỗ trợ nhiều loại tiền điện tử: Các sàn CEX thường hỗ trợ giao dịch nhiều loại tiền điện tử khác nhau. Như BTC, ETH, USDT, SOL, VIC… Giúp người dùng có nhiều lựa chọn hơn khi giao dịch tiền điện tử.
- Có thể giao dịch bằng tiền pháp định: Hầu hết sàn CEX đều có chức năng hỗ trợ người dùng giao dịch bằng tiền tệ pháp định. Từ đó giúp người mới có thể từng bước làm quen với thị trường tiền mã hoá mà không gặp nhiều khó khăn.
Đội ngũ hỗ trợ khách hàng: Sàn CEX thường có đội ngũ hỗ trợ khách hàng trực tuyến 24/7. Giúp người dùng có thể giải đáp thắc mắc và xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình giao dịch.
Ngoài ra, đối với một số quốc gia như Hồng Kông, Mỹ, Trung Quốc… Đã bắt đầu thắt chặt các quy định cho các sàn giao dịch tập trung CEX. Nhằm bảo vệ quyền lợi và an toàn cho người dùng khi tham gia giao dịch. Tránh các rủi ro có thể xảy ra như rửa tiền (AML), tài trợ khủng bố…
Theo Uỷ ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC), các sàn CEX hoạt động tại quốc gia này. Phải được đăng ký và cấp phép bởi SEC, bên cạnh đó SEC cũng đã đưa ra các quy định để bảo vệ người dùng như yêu cầu KYC. Các biện pháp bảo mật như 2FA…
