1. Hợp đồng thông minh là gì?
Hợp đồng thông minh Smart contract hiểu đơn giản, là các chương trình được lưu trữ trên blockchain và tự động chạy khi các điều kiện đã được xác định trước được thỏa mãn.
Chúng thường được sử dụng để tự động hóa việc thực hiện các thỏa thuận, đảm bảo rằng tất cả những người tham gia có thể biết ngay lập tức kết quả mà không cần bên trung gian nào.
Hợp đồng thông minh cũng có khả năng tự động hóa quy trình làm việc, kích hoạt các hành động tiếp theo khi các điều kiện trước đó được đáp ứng.
2. Hợp đồng thông minh hoạt động như thế nào?
Hợp đồng thông minh là một loại chương trình đặc biệt được thiết kế để mã hóa logic kinh doanh, chạy trên một máy ảo chuyên dụng dựa trên blockchain hoặc các loại sổ cái phân tán khác.
Quá trình tạo hợp đồng thông minh bắt đầu khi các nhóm kinh doanh hợp tác với nhà phát triển để mô tả yêu cầu và mong muốn của họ về cách hợp đồng sẽ hoạt động và phản ứng với các sự kiện hoặc yêu cầu. Họ có thể yêu cầu các tác vụ cơ bản như ủy quyền thanh toán, nhận hàng hóa, hoặc đặt ngưỡng tối đa cho đồng hồ tiện ích. Các tác vụ phức tạp hơn có thể bao gồm tính toán giá trị của công cụ tài chính phái sinh, xử lý giao dịch phái sinh, hoặc tự động thanh toán tiền bảo hiểm trong trường hợp tử vong hoặc thiên tai.
Nhà phát triển sẽ sử dụng nền tảng thiết kế hợp đồng thông minh để phát triển logic và kiểm tra xem nó có hoạt động đúng như dự kiến hay không. Sau khi hoàn thành, chương trình sẽ được chuyển cho một nhóm phát triển khác hoặc một công ty chuyên môn về bảo mật hợp đồng thông minh để kiểm tra độ an toàn. Sau khi được chấp thuận, hợp đồng sẽ được triển khai trên một blockchain hoặc hệ thống sổ cái phân tán khác.
Khi được triển khai, hợp đồng thông minh có thể được tùy chỉnh để tuân theo các cập nhật từ một “oracle”, tức là một nguồn dữ liệu được mã hóa. Hợp đồng thông minh sẽ hoạt động khi nhận được sự kết hợp các sự kiện phù hợp từ một hoặc nhiều oracle.
3. Ưu và nhược điểm của Hợp đồng thông minh
Ưu điểm
- Tính nhanh chóng và hiệu quả: Khi điều kiện được đáp ứng, Smart Contract được thực thi ngay lập tức mà không cần các thủ tục giấy tờ thủ công.
- Tin cậy và minh bạch: Hợp đồng thông minh được thực hiện mà không có sự can thiệp của bên thứ ba. Các bản ghi giao dịch được mã hóa và được chia sẻ công khai giữa các bên tham gia, giúp hạn chế ảnh hưởng của lợi ích cá nhân.
- Bảo mật: Hồ sơ giao dịch được mã hóa trên Blockchain, đảm bảo mức độ bảo mật gần như tuyệt đối. Việc thay đổi thông tin là rất phức tạp và khó khăn do các bản ghi được kết nối với nhau trên chuỗi.
- Tiết kiệm: Smart Contract loại bỏ sự can thiệp của bên thứ ba trong việc xử lý các giao dịch, giúp giảm chi phí so với các hợp đồng truyền thống.
Nhược điểm
Khả năng thay đổi hạn chế: Sau khi Smart Contract được triển khai, các dữ liệu trong hợp đồng hầu như không thể thay đổi. Điều này có thể gây trở ngại khi các bên muốn thay đổi một số nội dung đã đồng thuận. Việc sửa đổi cũng khó khăn do tính bảo mật cao và hạn chế tác động của bên thứ ba.
4. Ứng dụng của smart contract trong crypto
Smart contract được áp dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực của thị trường crypto, từ mua bán token đến sử dụng trong các dịch vụ tài chính như cho vay, vay/lending, staking và nhiều ứng dụng khác. Một số ứng dụng tiêu biểu của smart contract bao gồm:
Flash Loan
Flash Loan là hình thức cho vay mà không yêu cầu tài sản thế chấp, nhưng khoản vay chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian ngắn, cho đến khi một block mới hoàn thành. Do đó, người dùng cần có tốc độ giao dịch nhanh và smart contract có khả năng xử lý giao dịch ngay khi được kích hoạt.
Ví dụ, nhà phát triển có thể tạo một smart contract để:
- Vay Flash Loan 1 triệu USD từ một giao thức DeFi.
- Mua ETH trên Binance với giá 1,000 USD và ngay lập tức bán trên OKX với giá 1,100 USD.
- Sau khi có lợi nhuận, trả lại khoản vay 1 triệu USD cho giao thức.
Mọi thao tác trên có thể diễn ra chỉ trong vài giây và được thực hiện bởi smart contract. Flash Loan đã được sử dụng để kiếm lợi nhuận trong thị trường crypto.
Swap token
Đây là một phương thức sử dụng smart contract phổ biến trong thị trường crypto. Người dùng cung cấp hai token vào một pool thanh khoản và tạo một smart contract cho phép người khác trao đổi hai token này với nhau. Người cung cấp thanh khoản sẽ nhận phí giao dịch từ việc cung cấp thanh khoản vào pool. Phương thức này thường được sử dụng trên các sàn giao dịch phi tập trung (DEX), nơi mọi người có thể cung cấp thanh khoản và trao đổi token với nhau.
Với sự hiện diện của smart contract trong thị trường crypto, người dùng có thể đa dạng hóa danh mục đầu tư của họ, bao gồm trao đổi các token chưa niêm yết trên các sàn giao dịch trung tâm.
Ngoài các ứng dụng đã đề cập, hầu hết các dịch vụ trong thị trường crypto đều được xây dựng và cung cấp thông qua smart contract trên blockchain, bao gồm cả cho vay, airdrop và nhiều ứng dụng khác. Smart contract cho phép các nhà phát triển thiết kế và triển khai nhiều trường hợp sử dụng khác nhau.
